فریز تخمک چیست؟
فریز کردن تخمک که در اصطلاح پزشکی اووسیت کرایوپرزرواسیون (Oocyte cryopreservation) گفته می‌شود، یکی از روش‌های فناوری کمک باروری (ART) است.
در طول این روش، از دارو برای تحریک رشد تخمک استفاده می‌شود. سپس، تخمک‌های بالغ، از تخمدان‌ها استخراج می‌گردند و جهت ذخیره‌سازی، منجمد می‌شوند. در این صورت، می‌توانید هر زمانی که نیاز است، تخمک‌ها را از حالت انجماد خارج و با اسپرم ترکیب کنید تا جنین تشکیل شود. سپس، جنین را می‌توانید برای لانه‌گزینی به رحم انتقال دهید.
بعضی از افراد از روش فریز تخمک، برای استفاده آن در آینده کمک می‌گیرند؛ اما بعضی‌ها نیز آن را اهدا می‌کنند. در واقع، اهداکننده، تخمک فریز شده را به شخص دیگری می‌دهد تا او برای باروری، از آن استفاده کند. برای اطلاعات بیشتر می‌توانید مقاله اهدای تخمک را مطالعه کنید.
صرف‌نظر از اینکه به چه دلیلی فریز کردن تخمک انجام می‌شود، هدف کلی این فرایند، نگهداری تخمک است. این کار به شما این امکان را می‌دهد تا با برداشت تخمک در سنین پایین‌تر، امکان باروری را در سنین بالا داشته باشید. اگرچه این روش، تضمینی برای بارداری نخواهد بود، اما می‌تواند شانس باردارشدن موفق در آینده را افزایش دهد.
عمل فریز تخمک چگونه انجام می‌شود؟
به‌طورکلی فرایند فریز کردن تخمک بین ۲ تا ۳ هفته طول می‌کشد. اما اکثر چرخه‌ها در کمتر از ۲ هفته انجام می‌شود. مرحله تحریک تخمدان‌ها، برای تولید تخمک بالغ، با چرخه قاعدگی شما هماهنگ می‌شود تا شانس موفقیت افزایش یابد. در طی این فرآیند، تخمدان‌ها با سونوگرافی و همچنین سطح هورمون‌ها با انجام آزمایش به دقت کنترل می‌شوند.
۱. معاینه پزشکی
در اولین مرحله از فریز تخمک، باید با پزشک خود در مورد آن مشورت کنید. سپس، پزشک در یک معاینه کامل، سوابق پزشکی، آزمایش خون و آزمایش هورمون برای اطلاع از وضعیت بدنیتان را بررسی می‌کند. علاوه بر این، ممکن است که از شما بخواهد برای شمارش فولیکول آنترال (AFC)، سونوگرافی ترانس واژینال انجام دهید. در این روش می‌توان ذخیره تخمدان یا تعداد تخمک‌های باقی‌مانده در تخمدان‌ها را ارزیابی کرد.
همچنین، پزشک در طول این معاینات برای شما یک پروتکل مشخص می‌کند تا بتواند حداکثر تعداد تخمک را بدون خطر ابتلا به سندرم تحریک بیش از حد تخمدان (OHSS) استخراج کند.
OHSS ، در واقع واکنشی به تزریق‌های هورمونی در طول تحریک تخمدان‌های یک خانم، است. علاوه بر این، پزشک تعداد تخمک‌هایی که انتظار دارد، استخراج کند را تخمین می‌زند. همچنین، نحوه مصرف داروهای لازم برای تحریک تخمدان‌ها و آماده‌شدن برای برداشت تخمک‌ها را به شما توضیح می‌دهد.
۲. تحریک تخمدان
پزشک در این مرحله از فریز کردن تخمک، باتوجه‌به مراحل سیکل قاعدگی شما، ممکن است قرص‌های ضدبارداری یا سایر داروها مانند استروژن، لوپرون یا پروژسترون تجویز کند. این داروها سیکل قاعدگی شما را تنظیم می‌کند و باعث تحریک تخمک گذاری می‌شود. برای پاسخ به سوالات پزشک درمورد سیکل قاعدگی خود، باید تاریخ پریود، تخمک گذاری و طول دوره را برای چند ماه بررسی کنید. اپلیکیشن ایمپو تاریخ پریود، pms، تخمک گذاری و طول دوره را برای شما نمایش می‌دهد. شما می‌توانید برای تسریع روند فریز تخمک، از بخش گزارش‌گیری ایمپو، اطلاعات سیکل خود را به طور کامل به پزشک ارائه دهید.
۳. استخراج تخمک
جراحی استخراج تخمک، با استفاده از بیهوشی جزئی انجام می‌شود و کل فرایند آن تقریبا ۱۰ تا ۲۰ دقیقه طول می‌کشد. در این مرحله، پزشک با استفاده از پروب سونوگرافی ترانس واژینال و یک سوزن، تخمک را از تخمدان خارج می‌کند. سونوگرافی، مسیر استخراج محتویات فولیکول را نشان می‌دهد. مایع داخل فولیکول‌ها که حاوی تخمک‌ها است، در لوله‌هایی مخصوصی جمع‌آوری می‌گردد و سپس به جنین‌شناس تحویل داده می‌شود.
جنین‌شناس با بررسی مایع فولیکولی، تخمک‌ها رو جدا می‌کند. تعداد تخمک‌های استخراج شده به چندین پارامتر بستگی دارد که مهم‌ترین آن‌ها سن و ذخیره تخمدان است. به‌طورکلی، خانم‌هایی که بالاتر از ۴۰ سال هستند، در مقایسه با افراد زیر ۳۵ سال، ذخیره تخمک کمتری دارند.
۴. انجماد تخمک
در مرحله آخر از فریز کردن تخمک، با استفاده از فرایندی به نام انجماد شیشه‌ای (vitrification)، تخمک‌های بالغی که با موفقیت جمع‌آوری شده‌اند، فریز می‌شوند. این فرایند از طریق انجماد سریع با استفاده از نیتروژن مایع انجام می‌گردد. در این نوع انجماد سریع، خطر تشکیل بلورهای یخ بر روی تخمک‌ها نسبت به سایر روش‌ها کمتر است و نرخ بقا بیشتری نیز دارد.
علت فریز کردن تخمک چیست؟
خانم‌ها به دلایل مختلفی فریز تخمک را انجام دهند؛ اما رایج‌ترین علت آن به تعویق‌انداختن بارداری و اهدای تخمک است. خیلی از خانم‌ها به دلایل مختلفی مانند مشغله‌های کاری، بارداری خود را به تعویق می‌اندازند. فریز تخمک در دوران جوانی می‌تواند شانس موفقیت این فرایند و احتمال باروری را افزایش دهد.
قبل از شروع درمان در برخی از بیماری‌ها مانند سرطان، تخمدان پلی‌کیستیک و آندومتریوز، نیز پزشک ممکن است فریز کردن تخمک را پیشنهاد دهد تا امکان باروری در آینده بیشتر شود. همچنین، برخی از افراد ممکن است قصد عمل تغییر جنسیت داشته باشند، در این صورت می‌توانند با فریز کردن تخمک، باروری خود را حفظ کنند.